Wat gebeurt er met de ideeën over klimaatverandering van mensen wanneer ze zelf een ‘klimaatramp’ meemaken? Dat konden Amerikaanse wetenschappers in 2022 in kaart brengen dankzij een onderzoek dat liep terwijl orkaan Ian de staat Florida trof. Verder in deze aflevering van klimaatnieuws mooie dingen die je kunt doen met broeikasgassen, de verborgen kosten van vergroening in China en meer.
Goed nieuws
30-4 Australiërs maken vliegtuigbrandstof van afvalgas. Vuilstortplaatsen zijn een niet onbelangrijke bron van methaan, een broeikasgas dat vele malen sterker is dan kooldioxide. In veel landen wordt dit methaan afgevangen en bijvoorbeeld gebruikt om stroom op te wekken. Chemici van de universiteit van Sydney hebben een manier ontdekt om een hoogwaardiger product te maken van het gas: zij combineren het met kooldioxide uit dezelfde stortplaats, om er vliegtuigbrandstof van te maken. Met behulp van elektriciteit wekken zij bij een lage temperatuur een plasma op in het gas, waarna het reageert tot een korte-keten koolwaterstof. Het onderzoek is gepubliceerd in het Journal of the American Chemical Society. Zie ook dit nieuwsbericht van de universiteit van Sydney.
2-5 Nieuwe katalysator voor verwerking kooldioxide. Het afvangen van kooldioxide uit schoorstenen is een manier om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Maar wat doe je er dan mee? Opslaan in lege gasvelden kan, maar het is beter om de kooldioxide om te zetten in nuttige bouwstenen voor de industrie, als vervanging van fossiele koolstof. Een probleem is dat het veel energie kost om het zeer stabiele kooldioxide om te zetten in koolmonoxide, dat is te gebruiken voor de productie van koolwaterstoffen. Standaard vind de omzetting plaats bij zo’n duizend graden. Verschillende katalysatoren kunnen dat flink naar beneden brengen, maar de meeste gaan maar kort mee, of ze zorgen voor ongewenste bijproducten. In het wetenschappelijke tijdschrift Science presenteren Amerikaanse onderzoekers een stabiele katalysator van molybdeen en suiker, die bij 600 graden kooldioxide omzet in koolmonoxide. Na vijfhonderd uur werkte de katalysator nog steeds prima. Zie ook dit nieuwsbericht van Science.
Tussen goed en minder goed
29-4 Orkaan stelt ideeën over klimaatverandering bij – voor even. Klimaatverandering heeft veel gevolgen die om actie vragen, van minder vliegen tot het accepteren van klimaatvluchtelingen. Maar juist dit soort acties roept vaak weerstand op bij mensen. Amerikaanse onderzoekers gebruikten een lopend onderzoek om uit te zoeken welk effect het zelf doormaken van een ‘klimaatramp’ heeft op de bereidheid van mensen om in actie te komen. Zij gebruikten hiervoor een onderzoek dat liep in 2022, toen in de VS orkaan Ian de staat Florida trof. Uit de vragenlijsten konden de onderzoekers veranderingen opmerken die ontstonden door blootstelling aan deze orkaan. Die zorgde voor een grotere steun aan maatregelen tegen klimaatverandering, en meer overtuiging dat het klimaat verandert door menselijke activiteiten. Maar het effect zakte weer weg in de zes maanden na de orkaan. Het zelf meemaken van een klimaatramp heeft dus slechts een kortstondig effect op de bereidheid van mensen in actie te komen. Het onderzoek is gepubliceerd in American Political Science Review.
30-4 Sterrenkundigen proberen conferenties te vergroenen. Internationale congressen zijn een belangrijk onderdeel van de wetenschap. Maar daarvoor reizen ze soms de halve aarde rond, en dat heeft natuurlijk een forse klimaatimpact. Sterrenkundigen hebben berekend wat de impact was van de 362 congressen die zij in 2019 organiseerden. Dat leverde een uitstoot van pakweg een ton koolstof-equivalenten per deelnemer op, totaal 42.500 ton. Het grootste deel is veroorzaakt door het vliegen naar en van de locatie. Om dat terug te brengen zijn verschillende ideeën geopperd. Een daarvan is om congressen op verschillende hubs te organiseren, die digitaal verbonden zijn. Een grote conferentie in Seattle zou bijvoorbeeld 70 procent minder uitstoot veroorzaken wanneer die zou zijn verdeeld over vier hubs, in Los Angeles, Baltimore, Amsterdam en Tokyo of Beijing. De analyse is gepubliceerd in PNAS nexus. Zie ook dit nieuwsbericht over het onderzoek. Eerder onderzochten sterrenkundigen ook al de impact van astronomische onderzoeksfaciliteiten.
Minder goed nieuws
29-04 Europese bossen niet klimaatbestendig. De veranderingen in het klimaat hebben de Europese bossen al een flinke klap gegeven. Door droogte en verschillende plagen zijn er heel wat bomen verdwenen. De vraag is hoe die moeten worden vervangen. Europese bossen zijn veel minder divers dan bossen in een vergelijkbare klimaatzone in Noord Amerika: er zijn pakweg 100 verschillende Europese soorten, waarvan er 69 algemeen zijn. Bomen die nu worden aangeplant moeten bestand zijn tegen de koude winters die er nu nog zijn, maar ook tegen het warmere klimaat dat hier eind deze eeuw zal heersen, aldus Europese onderzoekers. Er zijn maar negen Europese bomen die aan deze voorwaarden voldoen. En van die negen zijn er drie die nuttig zin voor bosdieren en voor mensen en ook nog eens voldoende kooldioxide opslaan. Dit wijst erop dat de vitaliteit van de bossen op lange termijn in gevaar is als we de klimaatverandering niet stoppen. Het onderzoek is verschenen in Nature Ecology and Evolution. Zie ook dit persbericht van de Universiteit van Wenen.
30-4 ‘Verborgen kosten’ in Chinese plannen voor vergroening. China heeft aangekondigd dat de eigen stroomproductie in 2060 koolstof-neutraal moet zijn. Dat zou een flinke impact hebben op de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Maar de plannen om dit doel te bereiken kunnen zorgen voor problemen in andere landen, en voor het milieu, stellen Amerikaanse onderzoekers in het tijdschrift Communications Earth & Environment. Voor de plannen is namelijk 32 GW aan waterkrachtcentrales nodig. Daarvoor moeten rivieren worden afgedamd die doorstromen naar een of meer andere landen. Hierdoor komt de watervoorziening van deze landen in gevaar. Ook zal voor de dam sediment neerslaan, wat de nutriëntenbalans in de rivieren verandert en gevolgen kan hebben voor het ecosysteem en de visstand achter de dam. Daarnaast is landbouwgrond nodig voor de bouw van zonne- en windparken, vooral in de provincie Guangxi. Dit zal serieuze gevolgen hebben voor lokale gemeenschappen. Zie ook dit nieuwsbericht van Cornell University. By , De Drieklovendam is de grootste waterkrachtcentrale in China, met een capaciteit van 22,5 GW
Uitsmijter
Het was warm aan het begin van de meivakantie. Buitenzwembaden hadden een paar topdagen en de warme truien konden in de kast. Het is mooi dat veel mensen van dit warme weer konden genieten, maar tegelijkertijd is dat warme weer deels het gevolg van een verontrustende trend:
