Bijna een jaar geleden, op 17 november, stuurde ik mijn eerste editie van dit wekelijkse klimaatnieuws de wereld in. Aanleiding was de klimaatmars van 12 november, waar ik in meeliep. Met een korte onderbreking tijdens de zomervakantie ging er iedere week een editie uit, op mijn website en vanaf de tweede editie ook via LinkedIn. Vandaag verschijnt de 50e editie, dus dat is een dubbel jubileum!
Er zijn verschillende redenen waarom ik deze nieuwsbrief maak. Het is allereerst belangrijk te laten zien wat de gevolgen zijn van klimaatverandering. Daarnaast is het goed aandacht te hebben voor nieuwe vindingen die de uitstoot van broeikasgassen kunnen terugdringen, of helpen bij klimaatadaptatie. En verder dwingt het mij om al dit boeiende en belangrijke nieuws bij te houden!
Het komend jaar zal er weer van alles gebeuren – van nieuwe weerrecords tot de acties van de Amerikaanse president Trump op het klimaatdossier. Ik ga daarom nog een tijdje door met deze nieuwsbrief, die ik in eigen beheer – en dus voor eigen rekening – produceer. Daarom onderaan deze nieuwsbrief een verzoek! Maar nu eerst de gebruikelijke berichten.
Goed nieuws
12-11 Efficiëntere elektrolyse van zeewater. Het zou mooi zijn om de stroom van windparken op zee direct te gebruiken voor het produceren van de energiedrager waterstof, via het splitsen van zeewater. Maar de chloride van zeezout zorgt voor corrosie van de katalysatoren die hierbij gebruikt worden, wat de elektrolyse minder efficiënt maakt. Onderzoekers van het Qingdao Institute of Bioenergy and Bioprocess Technology (onderdeel van de Chinese academie van wetenschappen) hebben een katalysator ontwikkeld op basis van kobalt, stikstof en zwavel, die wél goed tegen chloride kan. De nieuwe katalysator is getest in een geautomatiseerd systeem voor het splitsen van water, gekoppeld aan opslag in zink/zeewater batterijen. Het systeem maakt het verder mogelijk om waterstof te produceren in gebieden met weinig zoet water, aldus de onderzoekers. Hun resultaten zijn gepubliceerd in het tijdschrift Chem Catalysis. Zie ook dit nieuwsbericht.
11-11 Afbreken plastic levert groene waterstof op. Plastic afval is een groot probleem, net als de opwarming van de aarde. Onderzoekers van de universiteit van Göttingen laten zien hoe het opruimen van polystyreen kan bijdragen aan de productie van groene waterstof, een alternatief voor fossiele brandstoffen. De afbraak van het polystyreen gebeurt met elektrokatalyse. Hierbij wordt een elektrische stroom gebruikt om het plastic uit elkaar te halen. Cruciaal daarbij is de katalysator die deze reactie soepel laat verlopen, een ijzerverbinding die enigszins lijkt op het eiwit hemoglobine. Er zijn geen giftige of zeldzame grondstoffen voor nodig, en de afbraakproducten van de reactie zijn bruikbaar als grondstof voor de chemische industrie. Door stroom van bijvoorbeeld zonnepanelen te gebruiken kan het opruimen van polystyreen groen verlopen en als bonus produceert de reactie ook nog eens waterstof. Een beschrijving van dit groene proces staat in het tijdschrift Angewandte Chemie, dat ook een nieuwsbericht over het onderzoek publiceerde.
Tussen goed en minder goed
12-11 Kernenergie helpt duurzame energiemix. Het is een discussie die steeds weer terugkomt: hebben we kernenergie nodig voor een fossiel-vrije toekomst? Een nieuw onderzoek van de Norwegian University of Science and Technology laat zien dat kernenergie inderdaad belangrijk is in de energiemix van de toekomst. Stroom uit kernenergie is relatief duur, maar heeft als groot voordeel dat hiermee het wisselende aanbod van stroom uit zon en wind is aan te vullen. Het maakt daardoor de productie van die groene stroom rendabeler. Daarbij maakt het niet uit of er ‘klassieke’ grote kerncentrales worden gebouwd, of kleinere modulaire centrales. Wel is het belangrijk dat bij de bouw van die nieuwe centrales de lessen uit het verleden worden meegenomen, zoals van het Finse Olkiluoto 3 project. Het duurde 18 jaar om deze centrale te bouwen, onder meer omdat bij de start van de bouw het ontwerp nog maar half af was. De Noorse analyse is gepubliceerd in het tijdschrift Applied Energy. Zie ook dit nieuwsbericht.
11-11 Kunnen we nog wonen bij de zee? De gevolgen van klimaatverandering laten zich extra sterk voelen langs de oceaankust. Gevraagd naar de gevolgen van de stijging van de zeespiegel antwoorde president-elect Donald Trump: ‘Dan hebben we meer sea-side properties!’ Dat is helaas te kort door de bocht, blijkt uit een rapport van Europese oceaanwetenschappers van onder meer het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). De auteurs stellen dat er nog veel vragen onbeantwoord zijn. Hoeveel zal de zeespiegel stijgen door het smelten van ijskappen? Hoe zullen de oceaanstromingen reageren op klimaatverandering? En: waar is in de oceanen kooldioxide en methaan opgeslagen – en wanneer kan dat vrijkomen? Het wonen aan de sea-side lijkt dan toch wat minder aantrekkelijk. Het rapport is geproduceerd door de European Marine Board en is hier te downloaden.
Minder goed nieuws
13-11 Uitstoot broeikasgas stijgt nog steeds. De uitstoot van kooldioxide is sinds vorig jaar met 0,8 procent gestegen. De afgelopen jaren bleef de uitstoot bijna gelijk, omdat een toename in uitstoot vanuit economische activiteit werd gecompenseerd door een afname in uitstoot door landgebruik. Maar dit jaar stijgen beide categorieën, wat een totale uitstoot van 40,6 miljard ton oplevert. De uitstoot werd deels versterkt door ontbossing en branden, en ook droogte door het oceaanfenomeen El Niño speelde een rol. Dit staat in het Global Carbon Budget 2024. Hierdoor blijft de concentratie kooldioxide in de atmosfeer stijgen, waardoor ook de opwarming van de aarde doorgaat. Onderzoekers van de universiteit van Exeter (VK) die meewerkten aan het onderzoek, stellen dat er een flinke inspanning nodig is om de klimaatdoelen van Parijs (2015) nog te halen. Een nieuwsbericht over het GCG24 is hier te vinden.
11-11 Antarctisch ijs toont dat grens van 1,5 graad opwarming is bereikt. Waar het vorige bericht stelt dat we de grens van 1,5 graden opwarming naderen, concludeert een ander Brits onderzoek dat die grens al is bereikt. De opwarming wordt berekend ten opzichte van de ‘pre-industriële’ periode 1850-1900. De huidige temperatuur ligt dan 1,31 graad hoger. Maar, aldus de onderzoekers van de universiteiten van Lancaster en Leeds, ook in die tijd steeg de concentratie broeikasgas in de atmosfeer al door menselijk handelen. Zij analyseerden daarom de concentratie kooldioxide via luchtbelletjes in ijskernen uit Antarctica, en bepaalden de temperatuur van het begin van de jaartelling tot 1700. Zij zagen een direct verband tussen de kooldioxide-concentratie en temperatuur. Afgezet tegen de periode voor 1700 blijkt dat de temperatuur vorig jaar met 1,49 graad was gestegen en er dit jaar over de 1,5 graad heen is gegaan. Net als in het vorige bericht stellen ook hier de wetenschappers dat er een aanzienlijke inspanning nodig is om de klimaatdoelen te halen. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Geoscience. Zie ook dit nieuwsbericht.
En dan nu het verzoek…
Het maken van deze nieuwsbrief kost mij iets meer dan een halve werkdag. Dat heb ik er graag voor over, maar deze ‘verjaardag’ leek mij een goed moment om eens een cadeautje te vragen van de lezers. Ik heb geen fancy crowdfunding platform, maar je kunt een donatie doen via Paypal. Vragen? Neem dan even contact op.
Sinds 1995 ben ik actief in wetenschapsjournalistiek en -communicatie. Daarnaast geef ik workshops over het schrijven van wetenschappelijke subsidieaanvragen, redigeer ik zulke aanvragen en schrijf ik teksten over complexe technische/wetenschappelijke materie. Kijk voor meer informatie elders op deze site, of neem direct contact op via rene@scidutch.nl!
